De claim van het Bergense college van burgemeester en wethouders dat de Huisvestingswet versneld wordt aangepast dankzij zijn lobbywerk, wordt niet bevestigd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Een woordvoerder van minister Ollongren antwoordt ontkennend op vragen van mediapartner NH Nieuws of het indienen van de wetswijziging iets te maken heeft met een lobby uit Bergen. Bovendien stelt de woordvoerder dat de wetswijziging niet is bedoeld om 'eigen inwoners' voortaan voorrang te kunnen verlenen: "Het is niet zo zwart-wit."

In een persbericht en in een nieuwsbrief voor de gemeenteraad was het college stellig dat de Huisvestingswet dankzij de gemeente Bergen versneld wordt aangepast: "Sinds duidelijk werd dat de Bergense voorrangsregel niet paste binnen de huidige huisvestingswet, is zowel ambtelijk als bestuurlijk in Den Haag gepleit voor het versneld aanpassen van deze wet. Dit pleidooi heeft succes gehad". Wethouder Valkering verspreidt deze boodschap ook op social media. Het leidde vorige week tot onbegrip bij raadsleden in de Bergense gemeenteraad. Fractievoorzitter Mariëlla van Kranenburg van Gemeentebelangen Bergen typeerde de berichten als 'zelffelicitatie.'

Het college doelt op een wijziging in de Huisvestingswet die nu nog ter inzage ligt. Het moet ervoor zorgen dat niet alleen huurwoningen, maar ook koopwoningen beschikbaar kunnen worden gesteld aan mensen met een passend inkomen, zodat bijvoorbeeld ook starters meer mogelijkheden krijgen op de woningmarkt.

Nu al zijn er mogelijkheden in de Huisvestingswet om gemeenten in staat te stellen een klein deel van vrijkomende sociale huurwoningen met voorrang beschikbaar te stellen voor groepen mensen die het buitengewoon moeilijk hebben een woning binnen een gemeente te bemachtigen. De wetswijziging zou ervoor zorgen dat dit straks ook kan voor sociale koopwoningen. De gemeente Bergen heeft echter geen bepalingen in de eigen Huisvestingsverordening opgenomen om ook inwoners van de eigen gemeente te rekenen tot de groepen die het buitengewoon moeilijk hebben op de woningmarkt. Het college vindt dat ze dat heeft rechtgetrokken met 'beleidsregels', maar volgens adviseur Mareike Naumann kun je met beleidsregels alleen maar uitwerken wat al in de Huisvestingsverordening staat. "Daardoor is het in de gemeente Bergen nu niet geregeld dat eigen inwoners voorrang kunnen krijgen". Naumann is inwoner van Bergen en werkzaam als beleidsmedewerker in de volkshuisvesting. Haar adviezen werden eerder in de wind geslagen, waarna het ministerie de gemeente Bergen terugfloot. De gemeente heeft nu een gerenommeerd advocatenkantoor op de Amsterdamse Zuidas ingeschakeld om de eigen interpretaties van de wet tegen het licht te houden.

Dat er nu geen voorrang is geregeld voor eigen inwoners, komt niet door gebreken in de wet, maar doordat alle gemeenten in de regio Alkmaar met elkaar hebben afgesproken dat hier niet in te voeren, zo stelt Mareike Naumann in een bericht op Facebook. "Toekomstige lokale voorrang moet in de woningmarktregio worden afgestemd; tot op heden maakt de woningmarktregio Noord Kennemerland géén gebruik van de ruimte die de huidige Huisvestingswet al biedt, namelijk 25% lokale voorrang bij sociale huurwoningen".

Na de wetswijziging worden de mogelijkheden wel iets ruimer: gemeenten kunnen - als de wijziging zowel door de Eerste als de Tweede Kamer wordt aangenomen - ervoor kiezen straks geen 25% maar maximaal 30 procent van alle sociale huurwoningen en koopwoningen met een prijs tot 355.000 euro (de grens voor de Nationale Hypotheek Garantie volgend jaar) met voorrang beschikbaar stellen voor groepen mensen die het buitengewoon moeilijk hebben een woning binnen de gemeente te bemachtigen. Van die 30 procent huur- en koopwoningen moet de gemeente eerst een deel beschikbaar stellen voor urgent woningzoekenden, vertelt Mareike Naumann. Urgent woningzoekenden zijn onder andere: mensen met medische urgentie, mantelzorgers, statushouders en dak- en thuislozen.

Naumann, die eerder door het ministerie van Binnenlandse Zaken in het gelijk gesteld werd toen ze aangaf dat Bergen onwettige beloftes maakte over voorrang voor eigen inwoners, vertelt: "Het is niet gezegd dat de overgebleven woningen hierdoor naar eigen inwoners gaan. Door middel van een uitgebreid onderzoek moet een gemeente aantonen wie hiervoor in aanmerking komt."

"Wees bescheiden en vertel het volledige verhaal," zo adviseert Naumann aan de CDA-wethouder. "Hij loopt nu behoorlijk op de zaken vooruit."