Ongeveer 12 procent van de Nederlanders heeft moeite met lezen en schrijven, meldt mediapartner NH Nieuws. Het probleem is in Noord-Holland het grootst in een aantal gemeentes in West-Friesland en in Amsterdam, daar worstelt ruim 15 procent van de bevolking met lezen en schrijven, blijkt uit cijfers van de Stichting Lezen en Schrijven.

De Westfriese gemeentes Drechterland, Stede Broec en Enkhuizen scoren in Noord-Holland het slechtst wat betreft geletterdheid. Daar is ongeveer 17 procent van de bevolking laaggeletterd. In de gemeente Amsterdam ligt dat rond de 16 procent. Daartegenover staat de gemeente Wijdemeren in 't Gooi, waar slechts 1 procent laaggeletterd is. Daarmee levert de Gooise gemeente zelfs het kleinste aandeel wat betreft laaggeletterde in heel Nederland. Onze regio doet het beter dan gemiddeld. In Alkmaar is 9 procent van de inwoners laaggeletterd en in Bergen en Heiloo is dat 10 procent. De cijfers van Dijk en Waard zijn vanwege de fusie niet meegenomen in het onderzoek.

Volgens Jan-Willem Heijkoop, persvoorlichter bij Stichting Lezen en Schrijven, komen de verschillen in percentages niet helemaal uit de lucht vallen. "Het werk wat er in een bepaalde regio uit te voeren is, blijft toch vaak hand in hand gaan met de achterstand in taal- of basisvaardigheden", legt hij uit. "In de schoonmaakbranche, hulpkrachten in de bouw, industrie, keukens en productiemachine bedieners komen de meeste laaggeletterden voor." Maar benadrukt Heijkoop: "In elk beroep is lezen, schrijven en rekenen belangrijk. Vooral de digitalisering die daarbij komt kijken speelt een grote factor. Als timmerman moet je naast je vak uitoefenen, ook een offerte kunnen maken." Bovendien wordt laaggeletterdheid vaak ook van generatie op generatie doorgegeven vertelt hij. "Je hebt dan drie keer meer kans om laaggeletterd te worden. En vergeet niet dat één op de vier vijftienjarigen in Nederland nu al met een taalachterstand te maken heeft."

Het is dan ook belangrijk dat we laaggeletterdheid serieus nemen. Zo benadrukt Heijkoop dat een achterstand niet meer kan worden ingehaald als iemand boven de 16 of 18 jaar een arbeid gaat verrichten. "Als er sprake is van een achterstand in basisvaardigheden en iemand op deze leeftijd aan het werk gaat, komt die met een te laag niveau op de arbeidsmarkt."

Het aantal ongeletterden in de provincie neemt nog altijd toe. "Dat maakt het zo schrikwekkend. Voorheen was dat natuurlijk ook al aan de orde, maar hadden we daar veel minder kijk op", vertelt Heijkoop. Doordat gemeentes en de landelijke overheid 'dit probleem' aankaarten kan er worden samengewerkt. "Gemeentes, onderwijs, het bedrijfsleven, bibliotheken, scholen; iedereen moet dit probleem aanpakken."

Tot slot benadrukt hij 'dat de samenleving niet stilstaat'. "De digitalisering maakt het er allemaal niet makkelijker op. Zo hoorde ik laatst van een laaggeletterde die ik sprak: 'De samenleving wacht niet op mij, ik moet ineens begrijpen wat een DigiD is en hoe een QR-code werkt'. Signalen van laaggeletterdheid herkennen is belangrijk; zo kunnen we er makkelijker een gesprek over aangaan."